Η «ανάσταση» του αθλήματος στη χώρα μας έχει ημερομηνία και είναι η 14/6/1987. Όσα χρόνια και αν περάσουν, όσες επιτυχίες και αν σημειώσει ο ελληνικός αθλητισμός, αυτό που έκαναν εκείνα τα παιδιά τότε θα μείνει για πάντα χαραγμένο στις μνήμες. Δεν είναι μόνο η πρώτη θέση, είναι και το γεγονός ότι, από εκείνο το σημείο και έπειτα, το άθλημα γιγαντώθηκε και γνώρισε πολλές και μεγάλες επιτυχίες. Εκείνη η Εθνική Ελλάδας έγινε ο «φάρος» που φώτισε τις επόμενες Εθνικές και τις επόμενες μπασκετικες γενιές. Όλα αυτά δεν θα είχαν γίνει χωρίς τον «γκάνγκστερ» Νίκο Γκάλη, τον «Δράκο» Παναγιώτη Γιαννάκη, τον «αιώνιο Μπέμπη» Φάνη Χριστοδούλου, την «αράχνη» Παναγιώτη Φασουλά, το πειραχτήρι και μεγάλο απόντα του τουρνουά Νίκο Φιλίππου, τον «μάτζικ» Νίκο Σταυρόπουλο, τον Νίκο Λινάρδο, τον Παναγιώτη Καρατζά, τον Μέμο Ιωάννου, τον Λιβέρη Ανδρίτσο, τον Μιχάλη Ρωμανίδη, τον Αργυρή Καμπούρη και, φυσικά, τον ευρωκόουτς, Κώστα Πολίτη.
Πως ξεκίνησαν όλα
Ο αστικός μύθος λέει ότι την ανάθεση της διοργάνωσης την οφείλουμε σε δυο άτομα και σε μια φιλία. Ήταν γύρω στο 1984, όταν σε μια ταβέρνα κάπου στο Φάληρο έτρωγαν ο Γιώργος Βασιλακόπουλος, νυν πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης και ο Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς, χρόνια πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας και νυν επίτιμο μέλος της. Τότε λοιπόν είχαν αρχίσει τα έργα κατασκευής του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, που έκανε εγκαίνια ένα χρόνο αργότερα με τον επικό τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων Ευρώπης μεταξύ της Καζέρτα του Όσκαρ Σμιτ και της Ρεάλ του μεγάλου Ντράζεν Πέτροβιτς. Ο Στανκοβιτς βλέποντας τα έργα ρώτησε τον Βασιλακόπουλο τι πρόκειται να γίνει και όταν άκουσε ότι θα φτιαχτεί γήπεδο μπάσκετ μονολόγησε «γιατί να μην κάνουμε τότε το Ευρωμπάσκετ του 1987 στην Ελλάδα;». Αυτό ήταν το… χρίσμα της ανάθεσης που είχε δοθεί μεταξύ κρασιού και φαγητού και η Ελλάδα θα διοργάνωνε το πρώτο πολύ σπουδαίο μπασκετικά τουρνουά της.
Το καλοκαίρι εκείνο, η Εθνική Ομάδα προετοιμάζονταν για το μεγάλο γεγονός ήρεμα και χωρίς μεγάλους στόχους, αφού σκοπός ήταν αρχικά η πρόκριση στις 8 καλύτερες ομάδες της διοργάνωσης. Η κλήρωση των ομίλων είχε φέρει την Εθνική μαζί με τη μεγάλη Γιουγκοσλαβία, την Πρωταθλήτρια Ευρώπης του 1985 Σοβιετική Ένωση, την μεγάλη –και- τότε Ισπανία, τη Γαλλία και τη Ρουμανία.
Στο εναρκτήριο παιχνίδι της Εθνικής με τους Ρουμάνους ο κόσμος δεν είχε τιμήσει την ομάδα και η εικόνα των άδειων εξεδρών δεν ήταν και ό,τι ιδανικότερο. Το 109-77 και η πρώτη νίκη της ομάδας ήρθε πολύ εύκολα, αφού οι Ρουμάνοι δεν διέθεταν ικανή και αξιόμαχη εικόνα. Οι δυο ήττες της ομάδας από Σοβιετική Ένωση με 69-66 και Ισπανία με 106-89 την έβγαλαν για λίγο από την πορεία πρόκρισης, αλλά η τεραστία νίκη επί της Γιουγκοσλαβίας με 84-78 επανέφερε τα χαμογελά και έβαλε τις βάσεις για την πρόκριση. Η πρόκριση στους 8 «σφραγίστηκε» με την πρώτη μας νίκη επί της Γαλλίας με 82-69.
Ο πρώτος στόχος είχε επιτευχτεί. Στα προημιτελικά μας περίμεναν οι Ιταλοί με άγριες διαθέσεις, όμως, ο Νίκος Γκάλης και η παρέα του είχε άλλη άποψη. 90-78 εγραψε το φωτεινό ταμπλό στο ΣΕΦ και η Εθνική Ελλάδας ήταν πανηγυρικά στους «4».
Στα ημιτελικά περίμενε η η Γιουγκοσλαβία του αείμνηστου Κρέσιμιρ Τσόσιτς και των τόσων αστεριών με μορφές, όπως ο μεγάλος Ντράζεν Πέτροβιτς, ο Τόνι Κούκοτς, ο Βλάντε Ντίβατς, ο Στόικο Βρανκοβιτς και ο Ζάρκο Πάσπαλι. Οι «πλάβι» ήθελαν εκδίκηση για την ήττα τους στη φάση των ομίλων και κάνεις δεν περίμενε ότι θα χάσουν για δεύτερη φορά στο ίδιο τουρνουά από την Ελλάδα. Και όμως. Ο Νίκος Γκάλης ήταν αυτός που μίλησε τελευταίος, διέλυσε κάθε αμυντικό σύστημα των Γιουγκοσλάβων και ανάγκασε τον ίδιο τον Ντράζεν να πει: «αν εγώ είμαι ο γιος του διάβολου ο Νίκ είναι ο ίδιος ο διάβολος». Η Ελλάδα νίκησε με 81-77 και το όνειρο του τελικού ήταν πραγματικότητα. «Είναι η καλύτερη στιγμή της ζωής μου, μέχρι την επόμενη» δήλωσε ο Νίκος Γκάλης έχοντας στην αγκαλιά του την αδικοχαμένη Τζένη του. Πράγματι, δυο μέρες μετά, τα λόγια του γκάνγκστερ βγήκαν αληθινά.
14/6/1987. Η μέρα που άλλαξε την ιστορία
Την ημέρα του τελικού, το ΣΕΦ δεν θύμιζε σε τίποτα την εικόνα της πρεμιέρας με τους Ρουμάνους. Ο κόσμος κρεμόταν σαν τα «σταφύλια» στις εξέδρες περιμένοντας ένα θαύμα. Γιατί τέτοιο θα ήταν να νικήσει η μικρή Ελλάδα τον «κολοσσό» του παγκοσμίου μπάσκετ, τη Σοβιετική Ένωση. Οι μόνοι που το πίστευαν ήταν οι ίδιοι οι παίχτες και ο προπονητής. Ο Νίκος Γκάλης κάνει μαγικά στο παρκέ, πετυχαίνει πόντους μπροστά σε δυο και τρεις ψήλους της Ρώσικης ομάδας, ο «Δράκος» σαν πραγματικός αρχηγος καθοδηγεί με μαεστρία την ομάδα, ο Φασουλάς δίνει ομηρικές μάχες με τον Τσκατσένκο των 2,20 και τον αείμνηστο Κομπόροφ και η ομάδα είναι κοντά στην νίκη. Η κανονική περίοδος φτάνει στο τέλος της και το σκορ είναι 89-87 για τους Σοβιετικούς. Η Εθνική κερδίζει φάουλ και ο Λιβέρης Ανδρίτσος πάει στη γραμμή για να εκτελέσει. Ευστοχεί και στις δυο μέσα σε απόλυτη αγωνία. Η τελευταία επίθεση των Σοβιετικών ολοκληρώνεται με εκπρόθεσμο καλάθι στον αιφνιδιασμό και ο αγώνας τελειώνει ισόπαλος και οδηγείται στην παράταση.
Στο έξτρα πεντάλεπτο η Εθνική που έχει ήδη χάσει με 5 φάουλ τον αρχηγό Γιαννάκη, βλέπει να αποβάλλεται και ο Φασούλας. Δεν λυγίζει, όμως, είναι κοντά την νίκη και το ξέρει ότι μπορεί. Τα λεπτά κυλούν βασανιστικά και οι δυο ομάδες είναι πόντο-πόντο. Και, έτσι, φτάνουμε στο τέλος. Ο Καμπούρης παίρνει παλικαρίσιο επιθετικό ριμπάουντ και κερδίζει και το φάουλ από τον Κομπόροφ. Πηγαίνει στη γραμμή για τις δυο ελεύθερες βολές της ζωής του. Το στάδιο αγωνιά. Μέσα η πρώτη! 102-101. Ακολουθεί και η δεύτερη. Μέσα και αυτή! 103-101 και 4 δευτερόλεπτα πριν το τέλος. Οι Σοβιετικοί επιχειρούν επίθεση, η μπάλα φτάνει στον Γιοβάισα, το σουτ που επιχειρεί δεν βρίσκει στόχο, το παιχνίδι τελειώνει, ο κόσμος παραληρεί. Κάνεις δεν το πιστεύει, αλλά είναι αλήθεια: η Ελλάδα Πρωταθλήτρια Ευρώπης! Απίστευτο και όμως αληθινό. Η «μικρή» Ελλάδα είχε γονατίσει υπερδυνάμεις στο χώρο και ήταν δίκαια η νέα Πρωταθλήτρια Ευρώπης.
Πρώτος σκόρερ του τουρνουά και MVP ποιος άλλος από τον Νίκο Γκάλη που, μαζί με τον Φασσούλα, τον Μαρτσιουλιόνις, τον Βολκώφ και τον Ισπανό Χιμένεθ αποτέλεσαν την καλύτερη πεντάδα της διοργάνωσης.
Λίγα λεπτά αργότερα στην ώρα της απονομής, ο Γιαννάκης σήκωσε ψηλά το τρόπαιο και έβαλε την υπογραφή του στην ημερομηνία της «επανάστασης» του ελληνικού μπάσκετ. Η 14η Ιουνίου του 1987 ήταν η αρχή. Από τότε και έπειτα, το άθλημα βρήκε το δρόμο του στη χώρα μας και σήμερα είναι το πιο επιτυχημένο ομαδικό άθλημα στην Ελλάδα. Και όλα αυτά ξεκίνησαν ένα όμορφο καλοκαιρινό βράδυ σαν σήμερα…
